Μαθησιακά Αποτελέσματα
Στο πλαίσιο του μαθήματος, οι φοιτητές και οι φοιτήτριες θα μπορούν:
- Να επιδεικνύουν κριτική κατανόηση ως προς την ενσωμάτωση των ψηφιακών τεχνολογιών τόσο στα κλασικά, όσο και στα σύγχρονα δικαιϊκά πεδία
- Να αντιλαμβάνονται τα νομικά επίδικα που γεννά η επιταχυνόμενη διάδοση των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών
- Να διαθέτουν δυνατότητες προσδιορισμού και κατανόησης δικαιωμάτων που συναρτώνται με την εμπέδωση των νέων τεχνολογιών πχ δικαιώματα σχετικά με την κοινωνία της πληροφορίας, την προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, την προστασία του επικοινωνιακού απορρήτου
- Να προσδιορίζουν επαρκώς τις νέες πηγές διακινδύνευσης και περιορισμού των δικαιωμάτων
- Να διαθέτουν αυξημένη κριτική αντίληψη ως προς τη διαμόρφωση κατάλληλων μεθόδων στάθμισης μεταξύ προστασίας των ψηφιακών δικαιωμάτων και σκοπών δημοσίου συμφέροντος
- Να διαθέτουν αυξημένες state-of-the-art εξειδικευμένες επιστημονικές γνώσεις στα θέματα του μαθήματος, ως βάση για πρωτότυπη σκέψη και ερευνητική δραστηριοποίηση
Περιεχόμενα
- Ιστορική αναδρομή και καταγωγικές αφετηρίας του δικαιώματος στην προστασία των επικοινωνιών – εθνικά και υπερεθνικά κανονιστικά ερείσματα – η ανάγκη για προστασία της επικοινωνίας στην ποίηση του Ομήρου, της Αχμάτοβα, της Ντίκινσον και στην αφήγηση του Τσέχωφ και του Κάφκα
- Τα προσωπικά δεδομένα στις ηλεκτρονικές επικοινωνίες – η κοινωνία της πληροφορίας, νέα δικαιώματα και περιορισμοί
- Κανονιστική ρύθμιση των ηλεκτρονικών επικοινωνιών στο ενωσιακό και στο εθνικό δίκαιο – βασικές αρχές, δικαιώματα, περιορισμοί
- Η προστασία του δικαιώματος στον ιδιωτικό βίο: εθνικά Συντάγματα, Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης – κανονιστικός προσδιορισμός του δικαιώματος υπό τη διαλεκτική του πολυεπίπεδου Συνταγματισμού
- Το επικοινωνιακό απόρρητο από τα πρώτα ελληνικά Συντάγματα μέχρι την πανηγυρική κατάφαση στο μεταπολιτευτικό Σύνταγμα του 1975: αυτοτελής κατοχύρωση και ιστορικά συγκείμενα – συγκριτικές αναλογίες στα ευρωπαϊκά συντάγματα του 20ου αιώνα
- Η «απόλυτη» προστασία και οι θεσμικές εγγυήσεις υπέρ του δικαιώματος στο άρθρο 19 του ελληνικού Συντάγματος – περιορισμοί του δικαιώματος για λόγους εθνικής ασφάλειας και διακρίβωσης ιδιαίτερα σοβαρών εγκλημάτων
- Η διαδικασία άρσης του απορρήτου – αρμόδιο όργανο, τεκμηρίωση του αιτήματος, χρονική διάρκεια του μέτρου, εποπτεία της διαδικασίας, δικαστική προστασία – ομοιόμορφη διαδικασία ή διακριτές κατηγορίες απορρήτου (δημοσιογραφικό, ιατρικό, δικηγορικό κ.ο.κ.) – κριτική προσέγγιση του υφιστάμενου πλαισίου
- Η κακοφωνία ως προς το εύρος του επικοινωνιακού απορρήτου: από τις εισαγγελικές γνωμοδοτήσεις Γ. Σανιδά, Ι. Ντογιάκου και την απόφαση ΣτΕ 1593/2016 στα κατασκοπευτικά λογισμικά του 21ου αιώνα
- Η νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου ως πλαίσιο αναφοράς για την αποτελεσματική προστασία του δικαιώματος – η δυναμική ερμηνεία του άρθρου 8 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου: οριοθέτηση του πεδίου, κριτήρια του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ)
- Οι δύσκολες σταθμίσεις του ΕΔΔΑ: η έννοια του εννόμου συμφέροντος στα ζητήματα προστασίας του ιδιωτικού βίου, η ανάγκη ex ante και ex post εποπτείας της διαδικασίας επιβολής περιορισμών, η προσήλωση στο αναγκαίο μέτρο εντός της δημοκρατικής πολιτείας
- Διατήρηση δεδομένων (data retention): η προστασία των μεταδεδομένων επικοινωνίας ως κρίσιμη διάσταση του δικαιώματος – η νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ο συνταγματικός πατριωτισμός των εθνικών δικαστηρίων
- Οι μαζικές ή στρατηγικές παρακολουθήσεις ως όριο στην έννοια του νόμιμου περιορισμού – η νομολογία του ΕΔΔΑ: από τη Weber and Saravia στη Big Brother Watch (I και II) – βασικές αρχές και κριτήρια – λελογισμένη αξιοποίηση ή αντιστροφή της σχέσης κανόνα – εξαίρεσης;
- Εν αναμονή του e-privacy: βασικές αρχές, πεδίο εφαρμογής, δυσχερείς σταθμίσεις – συνολική αποτίμηση της υφιστάμενης κατάστασης ως προς την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα στο πεδίο των ηλεκτρονικών επικοινωνιών
- ΧΡΥΣΟΓΟΝΟΣ (Κ.), Ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα, Αθήνα, Σάκκουλας, 5η έκδ., 2023
- ΣΑΡΜΑΣ (Ι.Δ.), ΚΟΝΤΙΑΔΗΣ (Ξ.), ΑΝΘΟΠΟΥΛΟΣ (Α.), ΕΣΔΑ – Κατ’ άρθρο ερμηνεία, Αθήνα, Σάκκουλας, 2021
- ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΣ (Φ.), ΚΟΝΤΙΑΔΗΣ (Ξ.), ΑΝΘΟΠΟΥΛΟΣ (Χ.), ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ (Γ.), Σύνταγμα – Κατ’ άρθρο ερμηνεία, Αθήνα – Θεσσαλονίκη, Σάκκουλας, 2017
- SOLOVE (D.J.) and SCHWARTZ (P.), Privacy, Law Enforcement, and National Security, Aspen, 4th ed., 2023
- CAMERON (I.), National Security and the European Convention on Human Rights, The Hague, Klewer Law International, 2000