Στόχος
Ως Εκπαιδευτικός Σχεδιασμός (Educational Design) ορίζεται η επιστημονικά τεκμηριωμένη και συστηματική σχεδίαση αποτελεσματικών εκπαιδευτικών υπηρεσιών (από ατομικές μαθησιακές εμπειρίες (learning experiences) μέχρι μαθησιακά περιβάλλοντα (learning environments)) σε ανταπόκριση ενός καλώς ορισμένου προβλήματος που απαιτεί εκπαιδευτική παρέμβαση και λύση. Ως εκ τούτου, οι Ειδικοί Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού (Educational Designers) οφείλουν να (α) αναλύουν προβλήματα ώστε να μπορούν να ορίσουν εάν απαιτείται εκπαιδευτική παρέμβαση, και εάν ναι, με ποιες εκπαιδευτικές προδιαγραφές, (β) να επιλέγουν κατάλληλες εκπαιδευτικές μεθόδους (πχ διδακτικά μοντέλα, μεθόδους αξιολόγησης, κλπ) και κατάλληλα εκπαιδευτικά μέσα (πχ, τεχνολογικά εργαλεία, εκπαιδευτικό υλικό, κλπ), (γ) να αναπτύσσουν, υλοποιούν και αξιολογούν την αποτελεσματικότητα του εκπαιδευτικού σχεδιασμού και να προβαίνουν σε συμπληρωματικές διορθωτικές ενέργειες.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο ρόλος του Ειδικού Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού θεωρείται από τους πλέον σημαντικούς στην σχεδίαση, ανάπτυξη, υλοποίηση και αξιολόγηση Εκπαιδευτικών Υπηρεσιών (πχ, Προγράμματα Σπουδών (Curricula), Μαθήματα (Courses), Τμήματα Μαθημάτων (Lessons), Εκπαιδευτικές Δραστηριότητες / Μαθησιακές Ενέργειες (Learning Activities), Δραστηριότητες Αξιολόγησης (Assessment Activities)). Ως εκ τούτου, ο ρόλος αυτός αποτελεί, διεθνώς, ένα από τα πλέον περιζήτητα επαγγέλματα στο χώρο της εκπαίδευσης και κατάρτισης.
Επιπρόσθετα, στο πλαίσιο της τεχνολογικά υποστηριζόμενης αναβάθμισης των εκπαιδευτικών υπηρεσιών που αναπτύσσονται και προσφέρονται σήμερα σε όλα τα επίπεδα τυπικής και άτυπης εκπαίδευσης και κατάρτισης, οι ειδικοί εκπαιδευτικού σχεδιασμού οφείλουν να έχουν ικανότητες επιστημονικά τεκμηριωμένης και συστηματικής σχεδίασης αποτελεσματικών εκπαιδευτικών παρεμβάσεων που υποστηρίζονται από τεχνολογικά μέσα (digital systems).
Συνεπώς, οι στόχοι του μαθήματος είναι:
- (α) η εξοικείωση με τις βασικές έννοιες, ρόλους και παραγόμενα του Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού,
- (β) η εξοικείωση με το μοντέλο Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού ADDIE, τις φάσεις του και τα συστατικά κάθε φάσης,
- (γ) η εξοικείωση με τεχνολογικά εργαλεία υποστήριξης Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού,
- (δ) η εφαρμογή των παραπάνω για την σχεδίαση, και τεκμηρίωση Εκπαιδευτικών Σεναρίων χρησιμοποιώντας κατάλληλα τεχνολογικά εργαλεία.
Περιεχόμενα
- Εισαγωγή στο Μάθημα: Παρουσίαση των στόχων, της μεθόδου διδασκαλίας και του τρόπου αξιολόγησης επίτευξης των στόχων του μαθήματος. Παρουσίαση ενδεικτικών επιτευγμάτων προηγούμενων φοιτητών/τριών. Συζήτηση σχετικά με τις προσδοκίες των φοιτητών/τριών από το μάθημα.
- Τεχνολογικά Υποστηριζόμενη Μάθηση: Εννοιολογική αποσαφήνιση του όρου. Συζήτηση για τις περιπτώσεις χρήσης της Τεχνολογικά Υποστηριζόμενης Μάθησης και των πλεονεκτημάτων της.
- Βασικές Αρχές Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού. Επισκόπηση του πεδίου του Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού. Εννοιολογική αποσαφήνιση: Εκπαιδευτικοί Στόχοι, Διδακτικά Μοντέλα, Μέθοδοι Αξιολόγησης. Η σχεδιαστική αρχή του Constructive Alignment. Συζήτηση του ρόλου του ειδικού εκπαιδευτικού σχεδιασμού (Educational/Instructional Designer) και του εκπαιδευτικού/εκπαιδευτή (Teacher/Trainer). Παρουσίαση των βασικών παραγόμενων του Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού.
- Μοντέλο Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού ADDIE: Περιγραφή του μοντέλου ADDIE και πως υλοποιείται. Ανάλυση των Φάσεων του Μοντέλου ADDIE και ορισμός των βασικών συστατικών τους. Παρουσίαση ενδεικτικών παραδειγμάτων εφαρμογής του Μοντέλου ADDIE
- Υποστήριξη Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού από Ψηφιακά Συστήματα: Αναγνώριση αναγκών που προκύπτουν από την Τεχνολογικά Υποστηριζόμενη Μάθηση. Τεκμηρίωση της αξίας του διαμοιρασμού και της επαναχρησιμοποίησης Καλών Πρακτικών Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού. Παρουσίαση προτεινόμενης μεθόδου περιγραφής Εκπαιδευτικών Σεναρίων
- Τεχνολογικά Εργαλεία που Υποστηρίζουν Φάσεις του Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού: Παρουσίαση τεχνολογικών εργαλείων υποστήριξης φάσεων του Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού. Πρακτική εξάσκηση με τo εργαλείο Learning Activity Management System (LAMS) και ανάπτυξη ενδεικτικών Εκπαιδευτικών Σεναρίων. Αξιολόγηση της κατασκευής εκπαιδευτικών σεναρίων με τη χρήση κατάλληλων τεχνολογικών εργαλείων.
- Μελέτες Περίπτωσης: Ενδεικτικά παραδείγματα τεχνολογικά υποστηριζόμενου εκπαιδευτικού σχεδιασμού.
- Ανακεφαλαίωση-Συμπεράσματα: Συζήτηση σχετικά με τις αντιλήψεις των φοιτητών/τριών για τη συνολική εμπειρία που αποκόμισαν από το μάθημα, σε σχέση με τις αρχικές τους προσδοκίες για το μάθημα.
- Grainne Conole, Designing for Learning in an Open World, Springer, 2013
- Robert M. Gagne, Walter W. Wager, Katharine Golas, John M. Keller, Principles of Instructional Design (5th Edition), Thomson-Wadsworth Publishing, 2005
- Miriam B. Larson and Barbara B. Lockee, Streamlined Instructional Design, Routledge, ISBN 978-0-415-50518-5, 2014
- Gary R. Morrison, Steven M. Ross and Jerrold E. Kemp, Design Effective Instruction, Wiley Jossey-Bass Education, 4th Edition, ISBN 0-471-45154-1, 2004
- Patricia Smith, Tillman J. Ragan, Instructional Design (3nd Edition), John Wiley & Sons, 2004
- Dianna Laurillard, Teaching as a Design Science – Building Pedagogical Patterns for Learning and Technology, Routledge, Taylor & Francis Group, 2012
Πρόσθετη Βιβλιογραφία
- Lorin W. Anderson, David R. Krathwohl, Peter W. Airasian, Kathleen A. Cruikshank, Richard E. Mayer, Paul R. Pintrich, James Raths, Merlin C. Wittrock, Taxonomy for Learning, Teaching, and Assessing: A Revision of Bloom’s Taxonomy of Educational Objectives, Allyn & Bacon, 2001
- Helene Beetham and Rhona Sharpe (Eds.), Rethinking pedagogy for a digital age: designing and delivering e-learning, London: Routledge, 2007
- Susan M. Drake, Creating Standards-based Integrated Curriculum: Aligning Curriculum, Content, Assessment, and Instruction (2nd Edition), Corwin Press, 2007
- Paul D Eggen and Don P. Kauckak, Strategies and Models for Teachers: Teaching Content and Thinking Skills (5th Edition), Pearson, 2006
- Bruce Joyce, Marsha Weil and Emily Calhoun, (Eds.) Διδακτική Μεθοδολογία, Διδακτικά Μοντέλα, Ελλάδα: Εκδόσεις Έλλην, 2009
- Richard E. Mayer, Learning and Instruction (2nd edition), Pearson, 2008
- Charles Reigeluth (Editor), Instructional-Design Theories and Models: A New Paradigm of Instructional Theory, Vol. 2, Lawrence Erlbaum Associates, 1999