Στόχος
Είναι γεγονός ότι παρά τα τεράστια χρηματικά ποσά που έχουν δαπανηθεί για την ανάπτυξη πληροφοριακών συστημάτων, διεθνώς, το ποσοστό αποτυχίας τους παραμένει εξαιρετικά υψηλό. Σύμφωνα με το Standish Group, το 84% των Πληροφοριακών Συστημάτων (ΠΣ) αποτυγχάνει διότι παραδίδεται εκτός χρονοδιαγράμματος, κοστίζει περισσότερο, δεν ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις που τέθηκαν ή, παρουσιάζει προβλήματα λειτουργικότητας, ευχρηστίας και ποιότητας λογισμικού. Η βιβλιογραφία δείχνει ότι το 31% των ΠΣ ακυρώνεται πριν καν ολοκληρωθεί, ενώ ποσοστό της τάξης του 51% κοστίζει πολύ περισσότερο σε χρόνο και χρήμα. Συγκεκριμένα η πλειοψηφία των ΠΣ που αποτυγχάνει έχει διπλάσιο ή τριπλάσιο κόστος και τριπλάσια διάρκεια σε σχέση με τον αρχικό προγραμματισμό. Παράλληλα, παρατηρείται λανθασμένη διαχείριση της αλλαγής των μεθόδων εργασίας (management of change) και της επικινδυνότητας των ΠΣ (risk management) σε ποσοστά 63% και 57% αντιστοίχως. Πολύ αυξημένα είναι και τα ποσοστά της μη ορθής εκπαίδευσης ή της αποτυχίας αλλαγής της τεχνολογική κουλτούρας του οργανισμού. Ακόμη, αρκετές είναι οι περιπτώσεις κατά τις οποίες ΠΣ εξαιρετικής ποιότητας παραδίδονται έγκαιρα χωρίς επιπλέον κόστος αλλά δεν χρησιμοποιούνται ποτέ καθότι η χρήση τους δεν καθίσταται αποδεκτή από το προσωπικό για διαφόρους ενδο-εργασιακούς και ενδο-πολιτικούς λόγους. Όλα αυτά καθιστούν ιδιαίτερα σημαντική τη σημασία της διακυβέρνησης των πληροφοριακών συστημάτων η οποία εστιάζει στη λήψη σημαντικών αποφάσεων πριν (pre-implementation), κατά (implementation) και μετά (post-implementation) την πραγμάτωσή τους. Μεταξύ άλλων, η διακυβέρνηση αναφέρεται σε αποφάσεις που αφορούν στην τεχνοοικονομική μελέτη, στην ανάπτυξη, στην πραγμάτωση, στη λειτουργία, στην αξιολόγηση, στη διαχείριση και στη συντήρηση και επέκταση πληροφοριακών συστημάτων. Οι αποφάσεις αυτές είναι τόσο σημαντικές που μπορεί να οδηγήσουν έναν οργανισμό στην επιτυχία ή την αποτυχία. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του Αμερικάνικου κολοσσού παρασκευής φαρμάκων FoxMeyer, ο οποίος χρεοκόπησε λόγω του ακατάλληλου τρόπου πραγμάτωσης ενός πληροφοριακού συστήματος διαχείρισης επιχειρησιακών πόρων (ERP). Για να αντιληφθεί κανείς το μέγεθος της αποτυχίας αρκεί να αναλογιστεί ότι οι πωλήσεις των προϊόντων της FoxMeyer ανήλθαν σε $5.1 δισεκατομμύρια ένα χρόνο πριν την χρεοκοπία της, γεγονός που καταδεικνύει ότι η λανθασμένη διακυβέρνηση τεχνολογικών λύσεων μπορεί να οδηγήσει ακόμη και ένα κολοσσό σε αποδιοργάνωση και κατάρρευση. Αλήθεια, μπορεί να σκεφτεί κανείς σε τι οικονομική και οργανωσιακή κατάσταση θα βρισκόταν το Ελληνικό δημόσιο αν υπήρχε σωστή διακυβέρνηση των υπολογιστικών του συστημάτων, για τα οποία δαπανήθηκαν επτά δισεκατομμύρια ευρώ από το 1996 έως σήμερα και με την πλειοψηφία των συστημάτων αυτών να μην έχουν χρησιμοποιηθεί ποτέ ή να είναι πλέον ξεπερασμένα; Βεβαίως η αποτυχία αυτή είναι πολυεπίπεδη και καταδεικνύει σφάλματα, παραλήψεις και λάθος αποφάσεις σε διάφορους τομείς της διακυβέρνησης των συστημάτων αυτών όπως η στρατηγική, ο σχεδιασμός, η υιοθεσία, η αξιολόγηση, ο σκοπός και η ποιότητα των συστημάτων, η απο-δοχή, η εκπαίδευση και υποστήριξη των χρηστών, η διαχείριση και ο χρονοπρογραμματισμός των έργων, η διαχείριση της αλλαγής, της κουλτούρας, του προϋπολογισμού, των κινδύνων, των προσωπικών επιδιώξεων κ.α. Σ’ αυτό το πλαίσιο, κύριος στόχος του μαθήματος είναι η παρουσίαση και ανάλυση των βασικών θεμάτων που σχετίζονται με τη διακυβέρνηση πληροφοριακών συστημάτων και η κατανόηση από πλευράς διδασκομένων των τεχνικών, των εργαλείων και των πρακτικών που πρέπει να ακολουθήσουν-υιοθετηθούν για την επιτυχή διακυβέρνηση πληροφοριακών συστημάτων. Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στην ανάλυση πραγματικών περιπτώσεων (case studies) και στην παρουσίαση τυπικών παραδειγμάτων διακυβέρνησης σε σύγχρονα πληροφοριακά συστήματα.
Περιεχόμενα
- Διακυβέρνηση πληροφοριακών συστημάτων: Ορισμός και αναγκαιότητα διακυβέρνησης, συνιστώσες διακυβέρνησης, βασικά παραδοτέα διακυβέρνησης, διακυβέρνηση και οργανισμός, διακυβέρνηση και αρχιτεκτονική, διακυβέρνηση και κύκλος ζωής έργου, επίδραση διακυβέρνησης στους οργανισμούς, διακυβέρνηση πληροφοριακών συστημάτων βάσει του πλαισίου COBIT (control objectives for information and related technology).
- Διοίκηση έργων: Διαχείριση χαρτοφυλακίου πληροφοριακών συστημάτων, χρονοπρογραμματισμός έργων, διαχείριση πόρων, πλαίσιο ανάθεσης έργων (προσδιορισμός απαιτήσεων, σύνταξη προδιαγραφών, επιλογή διαδικασίας ανάθεσης, επίβλεψη εργασιών, παραδοτέα, κτλ).
- Ανάθεση υπηρεσιών σε εξωτερικούς φορείς (outsourcing): Πλεονεκτήματα και μειο-νεκτήματα στο χώρο της ψηφιακής τεχνολογίας, προμήθεια λογισμικού εφαρμογών, καταλληλότητα του outsourcing, υπηρεσίες προς ανάθεση, κριτήρια ανάθεσης υπηρεσιών (ολικό κόστος ιδιοκτησίας), καταλληλότητα εξωτερικών φορέων, σύμβαση διασφάλισης ποιότητας υπηρεσιών, διαχείριση κινδύνου.
- Κοστολόγηση και απόδοση επενδύσεων: Διαδικασία κοστολόγησης πληροφοριακών συστημάτων, επιλογή τεχνολογίας για την επίτευξη στόχων, κατηγορίες κόστους, μεθοδολογία εκτίμησης κόστους, μέθοδοι εκτίμησης της απόδοσης ψηφιακών επενδύσεων.
- Αξιολόγηση: Πλαίσιο επιτυχούς αξιολόγησης, αξιολόγηση με προσανατολισμό στην επίτευξη του στόχου, αξιολόγηση χωρίς προσανατολισμό στην επίτευξη του στόχου, αξιολόγηση βασισμένη σε κριτήρια, αποτελέσματα αξιολόγησης, διαδικασία και κόστος αξιολόγησης.
- Στρατηγικές ανάπτυξης πληροφοριακών συστημάτων: Ανάπτυξη πληροφοριακών συστημάτων που προσθέτουν επιχειρηματική αξία, σύνδεση πληροφοριακών συστημάτων με επιχειρηματικές μετρικές, διαχείριση του ψηφιακού οράματος, δημιουργία και ενημέρωση οδικού χάρτη επίτευξης του ψηφιακού οράματος.
- Αποδοχή πληροφοριακών συστημάτων: Μοντέλα αποδοχής πληροφοριακών συστη-μάτων (μοντέλο ΤΑΜ), παράγοντες που επηρεάζουν τη λήψη αποφάσεων, επιτυχία-αποτυχία πληροφοριακών συστημάτων, μελέτη περίπτωσης.
- Διαχείριση αλλαγής και οργανισμικό πλαίσιο: Αίσθηση αναγκαιότητας, δημιουργία ομάδας καθοδήγησης, δημιουργία οράματος, διάδοση οράματος, απομάκρυνση εμποδίων, επιτυχής σχεδιασμός, υλοποίηση και ενσωμάτωση αλλαγής.
- Διαχείριση κινδύνων: Βασικές έννοιες, κύκλος ζωής διαχείρισης κινδύνων (προσδιο-ρισμός, ανάλυση, σχεδιασμός, παρακολούθηση και αναθεώρηση), ασκήσεις, παραδείγματα.
- Διακυβέρνηση υπηρεσιοστρεφών συστημάτων: Επιπτώσεις της έλλειψης διακυβέρνησης, είδη, πολιτικές και μοντέλα διακυβέρνησης, εμπλεκόμενα μέρη, κύκλος ζωής διακυβέρνησης υπηρεσιοστρεφών συστημάτων, προηγμένες τεχνικές και πρακτικές διακυβέρνησης υπηρεσιοστρεφών συστημάτων.
- Gad Selig and Jayne Wilkinson (2008): Implementing IT Governance: A Practical Guide to Global Best Practices in IT Management, Van Haren Publishing, Amersfoort, ISBN: 9087531192.
- Peter Weill, Jeanne Ross, (2004): IT Governance: How Top Performers Manage IT Deci-sion Rights for Superior Results, Harvard Business School Press, Boston, ISBN: 1591392535.
- Thomas Coleman, (2011): A Practical Guide to Risk Management, The Research Foundation of CFA Institute, ISBN: 1934667412.
- T. Gilling, (2009): Beginner’s COBIT Companion, Troubador Publishing Ltd, ISBN: 1848763085.
- Harold Kerzner, (2009): Project Management: A Systems Approach to Planning, Scheduling, and Controlling, Wiley, New York, ISBN: 0470278706.
- James Lewis, (2010): Project Planning, Scheduling, and Control: The Ultimate Hands-On Guide to Bringing Projects in On Time and On Budget, McGraw-Hill, ISBN: 0071746528.
- Cadle J. and Yeates D. (2004). Project Management for information Systems. Prentice Hall, London, ISBN: 0273685805.
Πρόσθετα Συγγράμματα
- Peter Weill, Jeanne Ross, (2009): IT Savvy: What Top Executives Must Know to Go from Pain to Gain, Harvard Business School Press, Boston, ISBN: 1422181014.
- Laudon, K. and Laudon, J. (2009). Management Information Systems – Managing the Digital Firm, Prentice Hall.
- Kathy Schwalbe, (2005): Information Technology Project Management, Course Technology Publishing, ISBN: 0619215267.
- Burke R. (1995), Project Management: Planning and Control, Wiley, New York.
- William Dow, Bruce Taylor (2008): Project Management Communications Bible, Wiley, New York, ISBN: 0470137401.
- Paul Hopkin, (2010): Fundamentals of Risk Management: Understanding, Evaluating and Implementing Effective Risk Management, Kogan Page, ISBN: 0749459425.
- Michel Crouhy, Dan Galai, Robert Mark, (2005): The Essentials of Risk Management, McGraw Hill, New York, ISBN: 0071429662.
- Turban E., Leidner D., Mclean E.R. and Wetherbe J.C. (2006) Information Technology for Management. Wiley.
- Earl T., Little M., Simon A. and Richbeck T. (2011). Modern SOA Infrastructure: Technol-ogy, Design and Governance. Prentice Hall.